Een beter begrip
van longkanker.
Een juist begrip van longkanker en de onderliggende oorzaak van de ziekte is van groot belang.
80% - 85%
van longkanker
gevallen zijn
NSCLC
Wat is niet-kleincellig longkanker?
Er zijn twee hoofdtypen longkanker: niet-kleincellig longkanker (NSCLC, vanuit het Engelse “non-small cell lung cancer”) en kleincellig longkanker (SCLC, vanuit het Engelse “small-cell lung cancer”). NSCLC komt het meeste voor. Ongeveer 8 van de 10 mensen (80-85%) met longkanker heeft NSCLC1.
Bij NSCLC kunnen in de tumor verschillende, zogenaamde biomarkers worden gevonden. Deze biomarkers tonen de mutatietypen in de tumor en geven daarmee specifieke informatie over het type NSCLC. Die informatie is belangrijk bij het bepalen van de behandeling. De EGFR-mutatie is er één van. EGFR staat voor epidermale groeifactorreceptor. In het EGFR-gen kunnen mutaties aanwezig waardoor longkanker ontstaat. EGFR-mutaties zijn een van de meest voorkomende mutatietypes bij longkanker, deze mutatie komt bij ongeveer 1 op de 10 mensen met NSCLC voor1. Het is belangrijk om te testen of uw kanker een EGFR-mutatie heeft, zodat de dokter uw behandelopties kan bepalen.
Indien een mutatie gevonden wordt, kan er in sommige gevallen worden gekozen voor een doelgerichte therapie. Dit zijn behandelingen die aangrijpen op de specifieke mutatie in de tumor.
Stadia van NSCLC2
Het behandelteam zal onderzoeken in welke mate de ziekte zich in het lichaam heeft verspreid. Daarmee wordt het stadium van uw ziekte (longkanker) bepaald. Het stadium wordt uitgedrukt in cijfers (bijvoorbeeld stadium 4). Soms worden ook Romeinse cijfers gebruikt (bijvoorbeeld stadium IV). Daarnaast kunnen stadia worden weergegeven door een combinatie van cijfers en letters (bijvoorbeeld stadium 2A of IIA) om het stadium nog nauwkeuriger weer te geven. Het is belangrijk om het stadium van de ziekte goed te begrijpen. Aarzel niet om vragen te stellen aan uw arts.
0
Stadium 0
Abnormale cellen zijn aanwezig maar deze zijn niet uitgezaaid naar nabijgelegen weefsels.
1
Stadium 1
of Stadium I
De kanker bevindt zich alleen in de longen en is niet uitgezaaid naar lymfeklieren. De tumor is niet groter dan enkele centimeters.
2
Stadium 2
of Stadium II
De kanker bevindt zich in de longen en is mogelijk uitgezaaid naar nabijgelegen lymfeklieren in dezelfde long.
Stadium 2 heeft twee subtypen:
Stadium 2A/IIA: De kanker is niet uitgezaaid naar nabijgelegen lymfeklieren.
Stadium 2B/IIB: De kanker is mogelijk uitgezaaid naar nabijgelegen lymfeklieren.
3
Stadium 3
of Stadium III
De kanker bevindt zich in de longen en is mogelijk uitgezaaid naar de lymfeklieren. Er kunnen nu afzonderlijke tumoren aanwezig zijn in dezelfde long.
Stadium 3 heeft drie subtypen:
Stadium 3A/IIIA: De kanker is mogelijk uitgezaaid naar lymfeklieren in dezelfde long, in de ruimte tussen de twee longen, naar het hart, of naar ander nabijgelegen organen.
Stadium 3B/IIIB: De kanker is mogelijk uitgezaaid naar lymfeklieren nabij het sleutelbeen aan de linker of rechter zijde van de borst, in de ruimte tussen de twee longen, naar het hart, of naar ander nabijgelegen organen.
Stadium 3C/IIIC: De kanker is mogelijk uitgezaaid naar lymfeklieren nabij het sleutelbeen aan de linker of rechter zijde van de borst, naar de borstwand, naar de weefsels aan de binnenkant van de borstwand, of naar het gebied rondom het hart.
4
Stadium 4
of Stadium IV
De kanker is uitgezaaid naar beide longen, naar het vocht in het gebied rondom de longen of het hart, of naar andere verder afgelegen organen.
Stadium 4 heeft twee subtypen:
Stadium 4A/IVA: De kanker is mogelijk uitgezaaid naar verder afgelegen delen van het lichaam met een enkele tumor.
Stadium 4B/IVB: De kanker is mogelijk uitgezaaid naar verder afgelegen delen van het lichaam met meerdere tumoren.
Wat zijn biomarkers en wat is biomarkertesten?
Biomarkers zijn eigenschappen die het mogelijk maken een kankercel te onderscheiden van een gewone, gezonde cel. Dit kunnen bijvoorbeeld afwijkingen aan het oppervlak van kankercellen zijn, of specifieke afwijkingen in het DNA van de kankercel. Er zijn biomarkers voor alle stadia van NSCLC. Meestal leidt een biomarker tot verandering in functie of gedrag van een cel, zoals ongewone celgroei, celdeling of celdood.
Biomarkers geven gedetailleerde informatie over de tumor en kunnen helpen voorspellen of de tumor mogelijk zal reageren op eventuele behandeling.
Nadat longkanker is vastgesteld wordt er aan de hand van een klein stukje van de tumor (het weefselbiopt) bepaald om welke soort longkanker het gaat. Dit kan NSCLC, SCLC of andere, minder vaak voorkomende soort longkanker zijn. De volgende stap is het bepalen van de aanwezigheid van eventuele biomarkers. Het opsporen van biomarkers kent vele benamingen. Enkele van de meest voorkomende zijn: mutatietesten, genetische testen, moleculaire testen en genomische testen. De uitslag van een biomarker-bepaling kan informatie geven over de oorzaak van de groei en verspreiding van het type longkanker. Als een EGFR-mutatie is gevonden in het DNA van de tumor, dan kan deze tumor mogelijk doelgericht worden behandeld met medicijnen die zich specifiek op deze mutatie richten.
Hoe wordt getest op biomarkers?
Om de aanwezigheid van een biomarker in de tumor te kunnen bepalen, is een stukje weefsel nodig. Dat wordt meestal met een weefselbiopt afgenomen. Soms ligt de tumor op een moeilijk bereikbare plek waardoor een biopt lastig is.
Ook kan het zijn dat het biopt te klein is om de testen goed te kunnen doen. Dan kan met een bloedtest alsnog worden getest op een groot deel van de belangrijke biomarkers. Uw arts zal adviseren wat in uw situatie de beste manier is om een biomarker-bepaling te doen.
Hoe snel zijn testresultaten beschikbaar?
Het gehele diagnostische traject kan enkele weken in beslag nemen. Het kan daarom even duren totdat alle resultaten van de biomarker-bepalingen bekend zijn. Ook is het mogelijk dat niet alle resultaten in één keer bekend zijn.
Om een goede diagnose te kunnen stellen moeten alle resultaten van de biomarker-bepalingen worden meegenomen. Deze informatie kan namelijk doorslaggevend zijn voor het bepalen welke behandelopties geschikt zijn voor het specifieke type longkanker.
Biomarkers testen kan uw arts helpen de juiste behandelingoptie voor u te vinden.
Ongeveer
1 op 10
mensen met NSCLC
test positief op de
EGFR-Biomarker*
*Koopman et al. Cancers 2021
EGFR is een belangrijke biomarker bij NSCLC
Er zijn veel verschillende biomarkers bij NSCLC, en sommige komen vaker voor dan andere. Uw arts kan op één of meerdere biomarkers tegelijkertijd laten testen.
Epidermale groeifactorreceptor (EGFR) is één van de meest voorkomende NSCLC-biomarkers. EGFR helpt normale en gezonde cellen te groeien en te delen. EGFR op het oppervlak van bepaalde cellen kan veranderd zijn door mutaties in het DNA, er is dan sprake van een zogenaamde ‘EGFR-mutatie’. Deze mutatie komt bij ongeveer 1 op de 10 mensen met NSCLC voor1. Hierdoor worden er continue groei-signalen aan de kankercel doorgegeven die ervoor zorgen dat de kanker verder groeit en zich verspreidt. Er zijn doelgerichte behandelingen die deze signalen kunnen blokkeren, en helpen voorkomen dat deze kankercellen (verder) groeien of zich verspreiden.
Waarom is het cruciaal om
het type longkanker te bepalen?
Wanneer het op basis van de biomarker-bepalingen bekend is om welk type longkanker het gaat , bespreekt uw arts de verschillende behandelopties waarvan bewezen is dat deze de groei van de kanker kunnen helpen vertragen of stoppen, of om te voorkomen dat de kanker zich (verder) verspreidt.
Als in de tumor bepaalde afwijkingen in EGFR aanwezig zijn (in de tumor is sprake van een EGFR-mutatie), dan kan behandeling met een EGFR-tyrosinekinase-remmer (TKI) worden overwogen. Een TKI is een doelgerichte therapie.
Belangrijk voorafgaand aan de behandeling
Het is belangrijk om de volgende drie stappen te nemen voorafgaand aan behandeling:
1
Bespreek met uw arts de mogelijkheden om te testen op biomarkers zoals EGFR, en maak een afspraak om de resultaten met uw arts te bespreken. Vraag uw arts of alle relevante biomarkers zijn getest.
2
Bespreek de testresultaten met uw arts, zodat u weet wat de groei en verspreiding van de longkanker kan veroorzaken.
3
Kies een behandeling samen met uw arts waarbij de testresultaten van uw biomarkers zijn meegewogen.
Meer informatie over longkanker(mutaties)
Heb je longkanker of ben je een naaste van iemand met longkanker? Ben je op zoek naar betrouwbare informatie over longkanker of lotgenoten die je begrijpen? Longkanker Nederland ondersteunt je graag bij je zoektocht en komt op voor jouw belangen.
Meer informatie op: www.longkankernederland.nl
Referenties:
1: Koopman et al. Cancers 2021
2: https://iknl.nl/kankersoorten/longkanker/registratie/incidentie
3: https://www.longkankernederland.nl/longkanker/onderzoek-en-diagnose
